Logistyka
to łańcuch działań
nieprzypadkowych
Każdy kto miał w ręku papierowy egzemplarz umowy dotyczącej międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR) na pewno pamięta z jak przepastną księgą miał do czynienia. Choć nie powinno się oceniać książki po okładce czy wielkości, to właśnie ostatnia ze wskazanych cech obrazuje jak obszernym tematem jest transport ADR.
Klasyfikacja towarów niebezpiecznych wyszczególnia 9 klas dla których przewidziano specjalne procedury pakowania, oznaczania oraz transportu. Jednak ze względu na uwarunkowania praktyczne oraz ekonomiczne towary sklasyfikowane jako niebezpieczne mogą podlegać zwolnieniom oraz wyłączeniom. Kiedy więc towar niebezpieczny nie musi podlegać przepisom ADR?
Wykonywanie transportu towarów sklasyfikowanych w umowie ADR jako niebezpieczne podlega ścisłym regulacjom. Przepisy na które składa się niniejsza umowa zostały włączone do krajowego systemu prawnego na mocy Ustawy z dn. 28 października 2002 r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych. Z uwagi na zmieniające się realia branży transportowej regulacje zawarte w umowie nowelizowane są co dwa lata. Aktualna wersja umowy obowiązuje od 1 stycznia 2021r.
W dużym skrócie, przepisy dotyczące przewozu drogowego towarów niebezpiecznych dotyczą szerokiego spektrum czynników mających wpływ na bezpieczeństwo transportu. Sklasyfikowany towar musi być transportowany we wskazanym opakowaniu ze stosownym oznaczeniem. Środek transportu musi posiadać wymagane prawem wyposażenie, a za jego kierownicą musi zasiadać kierowca który ukończył specjalistyczne szkolenie. Wskazane powyżej czynniki sprawiają, że ilość personelu oraz środków transportu jest znacznie mniej dostępna niż w przypadku towarów neutralnych. Zgodnie z podstawowymi prawami rządzącymi rynkiem cena usługi transportu drogowego towarów niebezpiecznych jest wyższa.
W obliczu powyższych czynników zdecydowano się na wprowadzenie szeregu zwolnień i wyłączeń dla towarów sklasyfikowanych jako niebezpieczne. Aby móc transportować towar ADR z zastosowaniem wyłączeń należy stosować się do regulacji wskazanych w umowie. Jedynie w ten sposób możliwy jest legalny oraz bezpieczny transport towarów niebezpiecznych. Sprawdźmy zatem jak wygląda w praktyce transport ADR na przykładzie popularnego zwolnienia LQ.
Towar ADR może podlegać zwolnieniu z przepisów umowy gdy występuje w ograniczonych ilościach (ang. limited quantity). Zgodnie z pkt 1.1.3.4. umowy ADR wyłączenia wynikają z przepisów szczególnych lub dotyczą towarów pakowanych w ilościach ograniczonych lub wyłączonych. Aby można było zastosować zwolnienie wymagane jest spełnienie kilku warunków. Spokojnie, nie mamy tu do czynienia z paragrafem 22 w stylu prozy Josepha Hellera, a jedynie z kilkoma wskazanymi warunkami:
– transportowane towary nie mogą być spakowane w opakowania pojedyncze. Muszą znajdować się w opakowaniach kombinowanych takich jak: butelki czy puszki jako opakowanie wewnętrzne oraz pudło tekturowe lub tacka z folią termokurczliwą jako opakowanie zewnętrzne
– opakowania wewnętrzne, a także zewnętrzne muszą być odpowiednio oznakowane, a także mieścić się w określonych przepisami umowy limitach.
Realizując transport na wyłączeniu ADR LQ każda sztuka przesyłki musi być oznaczona znakiem w postaci rombu z zaczernioną górą oraz dołem. Przygotowane do transporty sztuki towaru można spaletyzować lub zafoliować razem. Palety należy oznakować napisem „opakowanie zbiorcze”. W sytuacji gdy oznakowanie pojedynczych sztuk przesyłki nie jest widoczne należy dodatkowo umieścić oznaczenie LQ.
Zastosowanie zwolnienia ADR LQ umożliwia:
– używanie niecertyfikowanych opakowań kombinowanych albo wewnętrznych, które zostały umieszczone na tacach obciągniętych folią termokurczliwą. Pozwala to zredukować koszty pakowania,
– realizację transportu przez kierowców nie posiadających uprawnień ADR oraz bez pisemnych instrukcji, a także wyposażenia awaryjnego,
– brak konieczności wyznaczenia doradcy ADR oraz raportowania rocznego do właściwych organów.
– brak konieczności stosowania nalepek ostrzegawczych oraz oznakowania pojazdu wykonującego transport.
Jedynie w sytuacji gdy transport realizowany jest pojazdem o DMC pow. 12T, a ładunek ADR LQ waży 8t lub więcej, należy użyć stosownego oznakowania. W tym przypadku będzie to wspominany romb z zaczernioną górą oraz dołem o wymiarach nie mniejszych niż 25×25 cm. W przypadku konieczności zastosowania oznakowania należy pamiętać, że taki transport podlega ograniczeniom przewozu przez tunele.
Ostatnim kluczowym aspektem jest umieszczenie w dokumencie przewozowym zapisu: „przewóz zgodny z ADR 1.1.3.4.”. Spełniając wszystkie wymienione powyżej regulacje możemy realizować usługę transportową towarów niebezpiecznych na zwolnieniu ADR LQ.
Właściwe wykonanie usługi transportu drogowego towarów niebezpiecznych wymaga specjalistycznej wiedzy oraz odpowiedzialności. Stosując opisane powyżej zwolnienie z przepisów umowy ADR proces zostaje znacznie uproszczony jednak niezwykle istotnym jest spełnienie stosownych ustaleń. W przypadku przeoczenia jednej lub więcej wskazanych kwestii narażamy się na ryzyko dotkliwych kar finansowych. Z kolei jeśli dojdzie do zdarzenia drogowego w którym ucierpią ludzie grozi nam odpowiedzialność karna.
Zlecając transport towarów niebezpiecznych należy mieć na uwadze doświadczenie oraz wyposażenie floty będącej w dyspozycji przewoźnika. Z perspektywy zmieniających się na przestrzeni lat przepisów umowy ADR kluczowym aspektem jest stałe aktualizowanie wiedzy wśród osób organizujących transporty tego typu. Właśnie na podstawie tych trzech fundamentów organizuje się odpowiedzialny towar towarów niebezpiecznych.